Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
PRZEBOJE Z NUTĄ NOSTALGII
Jan Pasterski
Patron dnia: bł. Joanna Maria de Maille, wdowa
Dziś jest: Czwartek, 28 marca 2024

Mazowsze

Województwo mazowieckie: coraz mniej gospodarstw rolnych

sobota, 30 kwietnia 2022 14:01 / Autor: Radosław Mizera
Inactive account – ID 12019/pixabay
Radosław Mizera

W porównaniu z Powszechnym Spisem Rolnym z 2010 roku liczba gospodarstw rolnych zmniejszyła się na Mazowszu o 20,7 tys., tj. o 9,1%. Dane prezentuje Urząd Statystyczny w Warszawie.

Największy spadek liczebności odnotowano wśród gospodarstw o powierzchni od 5 ha do 10 ha użytków rolnych (o 14,6%). W analizowanym okresie znacząco zwiększyła się liczebność drobiu ogółem, wzrost wystąpił również w przypadku pogłowia bydła i świń.

W strukturze gospodarstw rolnych największą grupę stanowiły gospodarstwa o powierzchni od 1 do 5 ha użytków rolnych (44,0% ogólnej liczby gospodarstw rolnych) oraz od 5 do 10 ha UR (27,2%). Najmniej natomiast odnotowano gospodarstw najmniejszych o powierzchni do 1 ha UR włącznie (1,5%) oraz gospodarstw największych 50 ha UR i więcej (1,6%).

Największy spadek liczby gospodarstw rolnych w porównaniu z 2010 r. odnotowano wśród gospodarstw o powierzchni od 5 ha do 10 ha użytków rolnych (o 14,6%), a następnie w grupie obszarowej 10-15 ha UR (o 10,6%) oraz w grupie 1-5 ha UR (o 10,0%). Znacznie wzrosła natomiast liczba gospodarstw największych o powierzchni 50 ha UR i więcej (o 75,1%). Wzrost odnotowano również w grupie gospodarstw rolnych o powierzchni użytków rolnych 20-50 ha
(o 9,9%), oraz w grupie gospodarstw najmniejszych do 1 ha włącznie (o 9,2%).

Obserwowany spadek liczby gospodarstw rolnych, przy niewielkim zwiększeniu się powierzchni użytków rolnych, znalazł swoje odzwierciedlenie we wzroście (o 11,8%) średniej powierzchni użytków rolnych przypadającej na 1 gospodarstwo rolne z 8,5 ha w 2010 r. do 9,5 ha w 2020 r.

Wśród gospodarstw rolnych spisanych w 2020 r. dominowały te, prowadzące wyłącznie produkcje roślinną, stanowiąc 61,9%. W porównaniu z 2010 r. ich udział w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych zwiększył się o 17,5 p. proc. Gospodarstwa prowadzące wyłącznie produkcję zwierzęcą stanowiły 0,5% (tyle samo co w 2010 r.), natomiast udział gospodarstw prowadzących jednocześnie produkcję roślinną i zwierzęcą zmniejszył się o 17,5 p. proc. do 37,6%.

W strukturze zasiewów dominującą uprawą były zboża ogółem, których powierzchnia wyniosła 900,6 tys. ha. Udział powierzchni zbóż ogółem w województwie w ogólnej powierzchni tych upraw w kraju wynosił 12,1%. W 2020 r. powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku wyniosła 56,5 tys. ha, ziemniaków – 25,6 tys. ha, a buraków cukrowych – 19,7 tys. ha. Warzywa uprawiane były na powierzchni 21,0 tys. ha. W stosunku do 2010 r. zmniejszyła się powierzchnia zasiewów zbóż ogółem (o 2,4%) oraz ziemniaków (o 52,2%), zwiększyła się natomiast powierzchnia zasiewów buraków cukrowych, rzepaku i rzepiku oraz warzyw gruntowych odpowiednio o: 67,7%, 19,0% oraz 6,4%.

Porównując dane za rok 2020 do danych z 2010 roku możemy zaobserwować zmiany w strukturze zasiewów poszczególnych upraw. Zmniejszył się udział areału zbóż ogółem (o 6,5 p. proc.) do 70,0% w ogólnej powierzchni zasiewów oraz ziemniaków (o 2,4 p. proc.) do 2,0%, natomiast zwiększył się udział areału buraków cukrowych oraz rzepaku i rzepiku (po 0,5 p. proc.) odpowiednio do 1,5% i 4,4%. Na przestrzeni 10 lat nie zmienił się udział powierzchni warzyw gruntowych i wyniósł 1,6%.

Według wyników Powszechnego Spisu Rolnego w 2020 r. pogłowie podstawowych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych wyniosło:

bydła – 1168,2 tys. sztuk, w tym krów – 524,1 tys. sztuk,

świń – 1496,2 tys. sztuk, w tym loch – 61,2 tys. sztuk,

drobiu ogółem – 48831,7 tys. sztuk, w tym kur niosek – 9892,1 tys. sztuk.

W porównaniu z wynikami spisu przeprowadzonego w 2010 r. odnotowano znaczący wzrost drobiu ogółem – o 74,1%. Wzrost wystąpił również w przypadku pogłowia bydła i świń odpowiednio o 10,4% i 4,0%.

Wyniki PSR 2020 wykazały, że gospodarstwa rolne w województwie mazowieckim utrzymywały 18,5% krajowego pogłowia bydła oraz 21,6% krajowego pogłowia drobiu, zajmując w obu przypadkach pierwszą lokatę. Natomiast udział województwa w krajowym pogłowiu świń wyniósł 13,4%; druga lokata w kraju po województwie wielkopolskim.

W 2020 r. obsada zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych kształtowała się na poziomie: dla bydła – 59 sztuk, dla świń – 75 sztuk, a dla drobiu – 2460 sztuk. W porównaniu z 2010 r. wskaźnik ten był większy odpowiednio: dla bydła o 5 sztuk, dla świń o 1 sztukę i dla drobiu o 1017 sztuk.

Średnio w kraju obsada bydła na 100 ha użytków rolnych w 2020 r. wyniosła 42 sztuki i była mniejsza o 17 sztuk od notowanej w województwie mazowieckim. W przypadku świń omawiany wskaźnik dla kraju wyniósł 75 sztuk (tyle samo co w województwie), natomiast dla drobiu 1511 sztuk, tj. o 949 sztuk mniej.

Według wyników spisu rolnego 2020 w gospodarstwach rolnych w województwie mazowieckim znajdowało się 230,5 tys. sztuk ciągników, tj. o 9,3% więcej niż w 2010 r. Przy utrzymującej się przewadze zbóż w strukturze powierzchni zasiewów i jednoczesnym wzroście powierzchni uprawy rzepaku i rzepiku w 2020 r. w gospodarstwach rolnych znajdowało się 20,0 tys. sztuk kombajnów zbożowych, tj. o 15,9% więcej niż w 2010 r. Mimo dużego wzrostu powierzchni uprawy buraków cukrowych i jednocześnie dużego spadku powierzchni uprawy ziemniaków odnotowano zmniejszenie liczby kombajnów do zbioru tych ziemiopłodów odpowiednio
o 70,1% i 32,1%. Wyraźnie zmniejszyła się również liczba silosokombajnów – o 62,7%.

W 2020 r. na 1 gospodarstwo rolne przypadało średnio 1,1 ciągnika wobec 0,9 w 2010 r. W skali kraju, podobnie jak w 2010 r. najwięcej ciągników było w województwie mazowieckim, w 2020 r. ich udział wyniósł 15,9% i zwiększył się o 1,0 p. proc. w stosunku do 2010 r.

W okresie od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie 207,3 tys. gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego uzyskiwało dochody z prowadzonej działalności rolniczej. W porównaniu z 2010 r. było to o 21,2 tys., tj. o 9,3% gospodarstw mniej. Dochody z pracy najemnej wykazało 91,2 tys. gospodarstw domowych, a z działalności pozarolniczej – 28,5 tys. gospodarstw, tj. odpowiednio mniej w stosunku do dochodów wykazanych w 2010 r. o 12,3% i 34,0%. Emerytury i renty, jako źródło dochodów wykazało 50,2 tys. gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego, tj. o 1,5% więcej niż w 2010 r., natomiast liczba gospodarstw uzyskujących dochody z innych niezarobkowych źródeł utrzymania w ciągu 10 lat zwiększyła się 2,5-krotnie – do 32,4 tys.

Działalność rolnicza stanowiła główne źródło utrzymania, czyli źródło dochodów przekraczające 50% dochodów ogółem, zaledwie dla jednej trzeciej gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego. Odsetek gospodarstw domowych utrzymujących się głównie z rolnictwa zmalał na przestrzeni lat 2010–2020 z 38,3% do 33,3%. W przypadku pozostałych gospodarstw domowych użytkujących gospodarstwa rolne, głównymi źródłami dochodów były: praca najemna (33,1%), emerytury i renty (13,2%), działalność pozarolnicza (7,9%) oraz inne niezarobkowe źródła utrzymania (1,9%). W 2010 r. było to odpowiednio: 29,1%, 11,3%, 9,9% oraz 2,4%. Należy zauważyć spadek odsetka gospodarstw domowych uzyskujących główne dochody z działalności pozarolniczej oraz wzrost odsetka gospodarstw uzyskujących główne dochody z pracy najemnej oraz z emerytur i rent.

W skali kraju, największy odsetek gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego uzyskujących główne dochody z działalności rolniczej odnotowano w województwie kujawsko-pomorskim (50,3%); województwo mazowieckie zajęło ósmą pozycję.

Wyniki PSR 2020 wykazały, że w województwie mazowieckim nakłady pracy na prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwach indywidualnych wyniosły 232,9 tys. AWU1, w tym zdecydowaną większość (88,4%) stanowiły nakłady pracy użytkownika i jego rodziny – łącznie 205,9 tys. AWU, natomiast nakłady pracy pracowników najemnych stałych to 5,4%. W porównaniu z PSR 2010 udziały tych nakładów odpowiednio spadły o 7,2 p. proc. i wzrosły o 3,7 p. proc.

W stosunku do 2010 r. zaobserwowano spadek o 18,9% nakładów pracy ogółem przy produkcji rolniczej, w tym spadek nakładów pracy rodzinnej siły roboczej o 25,0% oraz 2,5-krotny wzrost nakładów pracy pracowników najemnych.